کد مطلب:19123 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چه راههاي براي اينكه انسان خود را از تعلقهاي زيانبار منقطع كند وجود دارد؟

براي اين كه انسان خود را از هر گونه تعلق زيان بار منقطع كند, بايد تعلق هاي رهزن را به ترتيب شناخته و در جهت زدودن آن تلاش كند, تعلق هاي رهزهن به ترتيب عبارت است از:

1 – تعلق به اموري كه خلاف دستور الهي است, مانند علاقه به كار حرام يا مكروه.

2 – تعلق به اموري كه نه موافق دستور حق است و نه مخالف آن, مانند علاقه و انس به اموري كه نه حرام است و نه مكروه؛ ولي رجحاني در آن نيست, نظير مباحات. اشتغال روح به مباحات چهره جان را از انس به حق, به انس به نفس متوجه مي كند و شيطان كه در متن صراط مستقيم كمين كرده: «لَأَقْعدن لَهم صراطِك المستقيم» اعراف/16. مي كوشد كه سالك را در تمام مراحل از ادامه راه باز دارد و اگر نتوانست او را از راه اشتغال به حرام يا مكروه صيد كند مي كوشد او را به دام مباحات بيندازد.

3 – تعلق به امور استحبابي كه انسان را از اهتمام به كارهاي واجب باز دارد و يا علاقه به واجب هاي مهم كه انسان را از تعلق به واجب اهم مانع شود.

4 – علاقه به واجب اهم و انس به آن و علاقه به تحصيل آن, تا از انحصار علاقه به ذات اقدس پروردگار محروم بماند.

5 – علاقه به ذات عابد, گرچه اين تعلق براي تحصيل نيرو در جهت عبادت و صرف آن در راه رضاي معبود خوب است, ليكن علاقه به آن, مانند علاقه به كارهاي خير علمي يا عملي, مانع حصر محبت در خداوند و انحصار تعلق به ذات خداوندي است. بنابراين, همه اين تعلق ها براي سالك كوي تهذيب, رهزن است و بدون قطع آن علاقه ها پيمودن طريق تزكيه ميسور نخواهد بود.

تذكر: گاهي شيطان چنين وسوسه مي كند كه اگر فلان كار خير انجام شود, مردم انسان را به ريا و سمعه متهم مي كنند, لذا فلان كار خير ترك مي شود. لازم است توجه شود كه ترك كار خير براي رهايي از گفتار مردم شبيه انجام كار خير براي گفتار آنها است يعني هر كدام در حد خود آلوده به ريا است. بنابراين, بايد كوشيد كه ترك هر كاري مانند انجام آن كار فقط براي رضاي خدا صورت بگيرد.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 12 (فطرت در قرآن)